ENGLISH VERSION BELOW

"Była to osoba nie wielkiej egzaltacji, lecz głębokich przekonań. Młoda, żywa, nie dbająca o siebie, lecz nie z tych, które wzbudzają ogień słomiany, gasnący rychło. Nie szukała sławy, biorąc udział w ruchu narodowym, a nawet bardzo mało opowiadała o swej roli w powstaniu."

Tak zapisała się w pamięci sobie współczesnych Anna Henryka Pustowójtówna. Kim była? Anna urodziła się w 1838 roku w Wierzchowiskach pod Lublinem. Był to majątek należący do jej babki, słynącej z patriotycznej postawy Brygidy Kossakowskiej z Rzewuskich. Jej córka Marianna poślubiła carskiego oficera Teofila Pustowójtowa i urodziła trójkę dzieci. Babce udało się wychować najmłodszą wnuczkę Annę w poczuciu polskości.

W Lublinie Anna pobierała nauki w Szkole Wyższej Płci Żeńskiej Zgromadzenia Panien Wizytek. Edukację kontynuowała w Aleksandryjskim Instytucie Wychowania Panien w Puławach – placówce, która miała ułatwiać rusyfikację arystokracji Królestwa Polskiego. Po śmierci ojca Anna zamieszkała z matką w Lublinie. Tutaj zaczęła używać imienia Henryka. Zaangażowała się w działalność patriotyczną organizując zebrania, msze i procesje kościelne o wydźwięku niepodległościowym. 12 sierpnia 1861 roku na placu Litewskim odbyła się wielotysięczna demonstracja z okazji rocznicy zawarcia Unii Lubelskiej. Kiedy wojsko carskie nie pozwoliło złożyć kwiatów pod pomnikiem Unii, Henryka Pustowójtówna stojąc na czele grupy kobiet, przedarła się przez kordon. Czyn ten zjednał jej powszechny podziw narażając jednocześnie na represje ze strony władz carskich. Jako córka rosyjskiego generała uniknęła zesłania, została jednak wydalona z Lublina. Gdy wyjeżdżała z miasta w eskorcie żandarmów, mieszkańcy rzucali kwiaty na jej powóz.

Henryka wróciła na ziemie polskie w 1863 roku, aby walczyć w powstaniu styczniowym. Została adiutantem naczelnego wodza Mariana Langiewicza. Po upadku powstania zamieszkała w Paryżu, gdzie poślubiła Stanisława Loewenhardta. Doczekali się czwórki dzieci. Henryka zmarła nagle w 1881 roku.

///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

"She was an unpretentious person of steadfast conviction. Young, lively, selfless, taking care of others but not given to flash-in-the-pan sentiments. Not seeking fame, she participated in the national liberation movement and shied away from talking about her own role in the uprising."

This is how Anna Henryka Pustowójtow was remembered by her contemporaries. Who was she? Born in 1838, she spent her childhood in the Wierzchowiska estate off Lublin, which belonged to her notably patriotic grandmother, Brygida Kossakowska née Rzewuska. Marianna, her daughter, married Tsarist officer Teofil Pustowójtow and gave birth to three children. The grandmother managed to instill the sense of Polish identity in her granddaughter Anna.

In Lublin Anna attended the female only school run by the Nuns of the Visitation. She continued her education in Puławy, in a school that was intended to facilitate the Russification of the Polish aristocracy. After the death of her father, Anna resided with her mother in Lublin. It was here that she started to use her middle name of “Henryka.” She became involved in patriotic activism by organising meetings, masses, church processions – all of which expressed the idea of national liberation. Organised in tribute to the anniversary of the Union of Lublin, on 12 August 1861 a few thousand-strong demonstration took place in Litewski Square. When the Tsarist army did not allow the protesters to lay wreaths of commemorative flowers by the Union of Lublin monument, Henryka Pustowójtow, who was at the time standing at the very front of a group of women, made her way past the military cordon. Her feat resulted in heaps of praise, on the one hand, and in subjecting her to repressions at the hands of the Tsarist authorities, on the other. As the daughter of a Russian general, she was spared the exile to Siberia but was nonetheless banished from Lublin. When she was leaving Lublin escorted by the military police, the city residents threw flowers onto her carriage as a sign of respect.

In 1863, Henryka returned to her motherland to partake in the January Uprising. She became an aide to Marian Langiewicz, the military leader of the insurrection. After the collapse of the insurgency, she moved to Paris, where she married Stanisław Loewenhardt. Together, they had four offspring. Henryka died unexpectedly in 1881.